မေအာင္မျမင္ ျဖစ္သြားႏုိင္သလား ဆိုတာကို ျမန္မာ့အေရး ကၽြမ္းက်င္သူ ပါေမာကၡ David Steinberg (Georgetown University) နဲ႔ ဦးေက်ာ္ဇံသာ တုိ႔ ေဆြးေႏြး သံုးသပ္ထား ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ Prof. Steinberg အခုတေလာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သိပ္ၿပီးေတာ့ အားတတ္စရာေကာင္းတဲ့ သတင္းေတြ၊ အားတတ္စရာေကာင္းတဲ့ အသံေတြ မၾကားရပါဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ (၂) ႏွစ္ေလာက္လုိ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ထားတဲ့အသံလည္း မၾကားရေတာ့ပါဘူး။ ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာလည္း လူေတြက စိတ္တိုင္းမက် ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ျပဳလုပ္ေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြလည္း မေအာင္မျမင္။ တိုးလုိးတန္းလန္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ စာနယ္ဇင္းေတြကို ပိုဖိႏိွပ္လာတယ္၊ ဖမ္းဆီးတယ္။ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေထာင္ခ်တယ္။ အရာရာမွာ ဆုတ္ယုတ္မႈေတြသာ ၾကားလာရပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ ေရွ ႔ကိုတုိးေနတာမွ ဟုတ္ပါေသးရဲ ႔လား။ ေနာက္မ်ားျပန္ဆုတ္ေနၿပီလား။ ဒါကို လူတုိင္း သံသယရွိေနတဲ့ကိစၥပါ။ ဆရာႀကီး ဘယ္လို သေဘာရပါသလဲ။
Prof. David Steinberg ။ ။ အေမရိကန္ေတြက ေအာင္ျမင္မႈကို ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း လုိခ်င္ေနၾကတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ အေျပာင္းအလဲေတြကို ရုတ္တရက္ လုပ္ခ်င္ေနၾကတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေျပာင္းအလဲဆုိတာ ခ်က္ခ်င္းမျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ ႏွစ္ေပါင္း (၅၀) စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္ ေနလာခဲ့ရတာပါ။ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒကလည္း စစ္တပ္က သူတုိ႔အာဏာခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္ေရးကို ဦးတည္ေရးဆြဲထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းသာ ေျပာင္းလဲလာမယ္လို႔ က်ေနာ္ ယံုၾကည္ပါတယ္။ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္အေပၚ စုိးရိမ္စိတ္၊ တျခားလြတ္လပ္ခြင့္အေပၚ ေၾကာက္စိတ္ စတဲ့ သေဘာထားေဟာင္းေတြ ႀကီးစိုးေနဆဲပါ။ ေျခလွမ္းတိုင္းမွာ၊ ေနရာတုိင္းမွာ ေရွ ႔ကိုႀကီးပဲ တုိးေနမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ တခ်ဳိ ႔ေနရာေတြမွာ ေရွ ႔တိုးေနေပမယ့္ တေန႔ရာရာမွာ ေနာက္ကို နည္းနည္းျပန္ေရြ ႔မွာပဲ ဆုိတာမ်ဳိးကိုလည္း နားလည္းထားရပါမယ္။ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း တုိးတက္မႈ ရွိလာတယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထားေတာ့ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ ျဖစ္ရတာဟာ တစိတ္တပိုင္းအားျဖင့္ အလြန္အကၽြံေမွ်ာ္လင့္ထားမႈေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆုိခ်င္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အလြန္အကၽြံ ေမွ်ာ္လင့္ထားမႈေၾကာင့္ႀကီးပဲလို႔ ဆိုႏိုင္ပါရဲ ႔လား။ တကယ့္လက္ရွိ အေျခအေနမွာ အမွန္တကယ္ ေရွ ႔မတုိးဘဲ ေနာက္ဆုတ္ေနတာ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကို က်ေနာ္တို႔ထည့္ၿပီး မေျပာသင့္ဘူးလား။
Prof. David Steinberg ။ ။ လက္ေတြ႔မွာ ျပႆနာေတြ အမွန္တကယ္ ရွိေနပါတယ္။ ဒါကို အျငင္းပြားစရာ မရွိပါဘူး။ လူနည္းစုျပႆနာေတြ မေျပလည္ေသးပါဘူး။ အေျခခံက်တဲ့ကိစၥေတြ ရွင္းရအံုးမွာပါ။ ရုိဟင္ဂ်ာျပႆနာ၊ တုိင္းရင္းသားျပႆနာေတြ၊ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ တရားစီရင္ေရးျပႆနာ။ ဒါေတြကလဲ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ မရွိေသးပါဘူး။ အဆင့္တိုင္းမွာ စြမ္းအင္ႏိွမ့္က်တယ့္ ျပႆနာေတြကလည္း ရွိေနဆဲပါ။ အယူအဆခ်င္ မတူကြဲျပားခ်က္နဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို မလိုလားတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြေတာင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းၾကားမွာ ရွိေနပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရအေနနဲ႔ ရထားေရွ ႔တိုးေအာင္လုပ္ဖို႔ ခက္ေနပါတယ္။ သိပ္ျမန္ျမန္တိုးရင္ မလိုလားတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြက ေနာက္ျပန္တြန္းၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရွ ႔ကို ေရြ ႔ေနတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ျပည္တြင္းကေရာ၊ ျပည္ပကပါ ေတြ႔ျမင္ေနၾကပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီေတာ့ မလိုလားတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာသာမက အာဏာရတဲ့ အသိုင္းအဝိုင္းမွာကို ရွိေနတယ္လို႔ သံုးသပ္သူေတြက ဆုိၾကပါတယ္။ ဒီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို လံုးဝမလုိလားဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒီဟာကို ရပ္တန္႔ေစခ်င္တယ္။ ဟန္႔တားေစခ်င္တဲ့ လူေတြေတာင္ ရွိေနၾကတယ္လို႔ လူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ ဆရာႀကီး ဘယ္လို သံုးသပ္လုိပါသလဲ။
Prof. David Steinberg ။ ။ မွန္ပါတယ္။ အုပ္ခ်ုပ္ေရးယႏၱရားတုိင္းမွာ အစိုးရရဲ ႔ မူဝါဒေပၚလစီေတြကို သေဘာမတူေတြ ရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဒီလူေတြမွာ ဘယ္လိုအာဏာေတြ ရွိေနသလဲဆိုတာက ေနာက္ကိစၥတခုပါ။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ အစိုးရရဲ ႔ လုပ္ရပ္ကို ဘယ္ေလာက္အထိ ေႏွးေကြးႏိုင္ေစသလဲဆုိတာက သီးျခားျပႆနာပါ။ အရာအားလံုးဟာ အဆင္ေျပေျပနဲ႔ ေရွ ႔ကိုပဲ တုိးတက္ေနမယ္ဆိုတာက စင္လံုးေခ်ာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းပါ။ ဘယ္ႏိုင္ငံ ဘယ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွ အဲဒီလို စင္လံုးေခ်ာ၊ ေျခာက္ပစ္ကင္း မဟုတ္ပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ အခု အာဏာရတဲ့ အစိတ္အပိုင္းထဲက မလိုလားသူေတြက သူတုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ဘယ္ေလာက္ဆန္႔က်င္သလဲဆိုေတာ့ သမၼတေတာင္မွ ဘာမွေရွ ႔တိုးၿပီး ဘာမွမလုပ္ႏိုင္ဘူးဆိုၿပီးေတာ့ ေဝဖန္သူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။
Prof. David Steinberg ။ ။ သူတို႔ဟာ ဒီမုိကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရးကို ရပ္တန္႔ေအာင္ လုပ္ႏိုင္တယ္လို႔ က်ေနာ္ မထင္ဘူး။ တခ်ဳိ ႔က႑ေတြကိုေတာ့ ေႏွးေကြးေအာင္ လုပ္ေကာင္းလုပ္ႏိုင္ၾကမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီလို ေဝဖန္ေရးသားမႈေတြဟာ တျခားအစိတ္အပိုင္းတရပ္ကို အေျခခံၿပီး လုပ္ေနၾကတာပါ။ အခု အစိုးရတက္လာတာကို မလိုလားၾကပဲ။ NLD အာဏာရတာကိုပဲ ျမင္လိုေတြ႔လို အစိတ္အပိုင္းေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံျပင္ပေနရာအႏွံမွာ အမ်ားအျပား ရွိေနပါတယ္။ ဒီအစိုးရ တက္လာတာကို သူတုိ႔ စိတ္ပ်က္ေနၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ အစိုးရရဲ ႔ အမွားကိုပဲ လုိက္ရွာတယ္။ အစိုးရကလည္း မွားတယ္။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းက ဘာအမွားရွိသလဲရွာတယ္။ အမွားလည္းရွိတယ္။ ဒီအမွားေတြကိုပဲ မလုိလားသူေတြက အသံုးခ်ေနၾကပါတယ္။ ဒီလုိလုပ္ေနတာကို သာမန္အကဲခတ္သူေတြက မသိပါဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာ ျပႆနာတက္ေနၿပီ၊ အေျခအေနေတြ ဆိုးသထက္ ဆိုးလာေနတယ္လုိ႔ပဲ ထင္ၾကမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္ ၾကည့္ရသေလာက္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ လြန္ခဲ့တဲ့ (၃) ႏွစ္ အေျခအေနအားလံုး လႊမ္းၿခံဳၾကည့္ရင္ ရာစုဝက္အတြင္း အမ်ားႀကီး တိုးတက္လာတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီလုိေျပာလိုက္လို႔ ျမန္မာျပည္ အေျခအေနကို က်ေနာ္ လံုးဝႏွစ္သက္ေက်နပ္ေနတယ့္ သေဘာမဟုတ္ပါဘူး။ ေပ်ာ္ရႊင္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ပိုၿပီးေကာင္းမြန္တဲ့ Liberal အေျပာင္းအလဲေတြ ေတြ႔လုိျမင္လုိပါတယ္။ အဓိက အေျပာင္းအလဲေတြ ျမင္ခ်င္ပါတယ္။ ျပႆနာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမုိကေရစီမူဝါဒတခ်ဳိ ႔ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြက အဲဒီမူဝါဒေတြကိုသံုးၿပီး Liberalization Process လို႔ေခၚတဲ့ လြတ္လပ္ညင္သာမႈ ျဖစ္စဥ္ကို ထိခိုက္ေအာင္ လုပ္ေနၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္နဲ႔ သေဘာကြဲလြဲသူေတြကို ႏိွပ္ကြပ္ဟန္႔တားတဲ့ ေနရာမွာ ဒီမုိကေရစီ မူဝါဒကို သံုးေနၾကပါတယ္။ ခင္မ်ားက လြတ္လပ္စြာ ေရးသားေျပာခြင့္ လုိခ်င္တယ္ဆုိရင္ သူတုိ႔က ခင္မ်ားလို လူမ်ဳိးအေပၚ လြတ္လပ္စြာ ႏိွပ္ကြပ္ခြင့္ရွိတယ္ဆုိၿပီးေတာ့ လုပ္ေနၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ သူ႔အေနနဲ႔ အရာရာကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့ အစိုးရတရပ္အဖို႔ သိပ္ကို မေရမရာ ျဖစ္ေနႏိုင္တဲ့ကိစၥပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ပါေမာကၡ Steinberg က မူအားျဖင့္ ေျပာတယ္။ ဒါက မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္ လက္ေတြ႔ႀကံုေနရတဲ့ အခက္အခဲ၊ လက္ေတြ႔ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာတခုကို က်ေနာ္ ေျပာပါ့မယ္။ ဥပမာဆုိၾကပါစို႔ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔အတြက္ ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းတဲ့ကိစၥ။ ဒီကိစၥ ေအာင္ျမင္သြားရင္၊ ဒီကိစၥကို ကမကထ လုပ္ေနတဲ့ သမၼတဦးသိန္းစိန္တုိ႔ အုပ္စုက ႏုိင္ငံေရးအရ အေရးသာသြားမယ္။ ၂၀၁၅ မွာပဲ ဒီလူေတြပဲ ျပန္ႏုိင္မယ္။ အဲဒါကို မလုိလားတဲ့ လူေတြက တုိင္းရင္းသားေတြ ျပဳလုပ္ေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုေတာင္မွ မေအာင္ျမင္ေအာင္ အဖ်က္အေမွာက္ လုပ္ေနတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ သတင္းသမားေတြဆီက ျပန္ၾကားရပါတယ္။ ဒါက လက္ေတြ႔အခက္အခဲပါပဲ။
Prof. David Steinberg ။ ။ ဒါက တကယ့္ ျပႆနာတရပ္ပါ။ အဲဒီလူေတြကို က်ေနာ္ မသိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႔အင္အား ဘယ္လုိရွိတယ္ဆိုတာကို မေဝဖန္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒါက ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အေျခအေနတရပ္ပါ။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို ဆိုၾကပါစို႔ လြတ္လပ္တရားမွ်တမႈ ရွိတယ္ဆုိရင္ NLD အေျခအေနေကာင္းမွာပါ။ ဘယ္သူဘယ္ဝါ သမၼတ၊ ဒု-သမၼတ ျဖစ္လာမယ္ဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္ မသိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ Pluralism လို႔ေခၚတဲ့ မတူကြဲျပားမႈ လက္ခံေရးဝါဒ ပိုၿပီးေတာ့ ထြန္းကားလာမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီအေၾကာင္းေတြးရင္ ျဖစ္စဥ္တခုလို ေတြးၾကရမွာပါ။ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း ေမွ်ာ္လင့္လို႔ မရႏုိင္ပါဘူး။ ရႏိုင္တာက ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း အာဏာသိမ္းစဥ္ကတည္းက ရွိလာတဲ့ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈကေန အာဏာစုစည္းမႈ ကြဲျပားသြားတာပဲ ေတြ႔ရမွာပါ။ အခုအခါမွာ လႊတ္ေတာ္ဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑နဲ႔အၿပိဳင္ ရွိလာပါတယ္။ ေဒသႏၱရအစိုးရေတြ၊ ျပည္နယ္အစိုးရေတြ ရွိလာပါတယ္။ အရာရာကို ေဝဖန္တယ္ မီဒီယာေတြ ရွိလာပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးဟာ ဒီမုိကေရစီျဖစ္စဥ္ေတြပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ က်ေနာ္ ေနာက္ျပႆနာတခု။ လက္ေတြ႔ျပႆနာတခုကို ေထာက္ျပလုိပါတယ္။ စြမ္းအားရွင္ေတြကို အသံုးခ်ၿပီးေတာ့ ပဋိပကၡေတြကို ဖန္တီးလာတဲ့ကိစၥပါ။ မၾကာေသးခင္က မႏၱေလးမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္း။ အဲဒီအထဲမွာ စြမ္းအားရွင္ဆုိတဲ့ လူေတြကဝင္ၿပီး အၾကမ္းဖက္တယ္ဆုိတဲ့ကိစၥဟာ အေထာက္အထားေတြ အမ်ားႀကီး ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ရင္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲက ပါေမာကၡႀကီး ေမွ်ာ္လင့္သလို တရားမွ်တတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္လာႏိုင္ပါ့မလား။ ဒီေနရာမွာ သံသယရွိစရာေတြ အမ်ားႀကီး ေပၚလာေနပါၿပီ။
Prof. David Steinberg ။ ။ ဒါကေတာ့ စဥ္းစားစရာပါ။ ဒါေပမဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္စဥ္ကို အဓိကၿခိမ္းေျခာက္ေနတယ္လို႔ က်ေနာ္ တင္ျပလာခဲ့တာကေတာ့ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး၊ ပဲခူး စတဲ့ ျပည္မက အဓိကၿမိဳ ႔ႀကီးေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္စဥ္ကို ရပ္တန္႔သြားေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒီ ပဋိပကၡေတြ၊ အဓိကရုဏ္းေတြ၊ ထိန္းမႏုိင္သိမ္းမရ ျဖစ္လာရင္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေၾကညာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ သိပ္အႏၱရာယ္မ်ားတဲ့ အေျခအေနပါ။ ဒါကို အစိုးရက သိတယ္လို႔ထင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ ပဋိပကၡေတြကို ျဖစ္တဲ့နည္းနဲ႔ တားဆီးဖို႔ႀကိဳးပမ္းမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အခုေတာ့ အစိုးရက ရဲတပ္ဖြဲ႔ကို အားထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရဲေတြက ဒီပဋိပကၡေတြကို မထိန္းႏုိင္ပါဘူး။ ဘယ္လို ထိန္းရမယ္ဆိုတာကို မသိပါဘူး။ ဘယ္လို ထိန္းရတယ္ဆိုတဲ့ သင္တန္းလည္း မရွိခဲ့ဖူးပါဘူး။ စစ္တပ္ကို လႊဲလုိက္ရင္ေတာ့ စစ္တပ္က ထိန္းမယ္။ ဆုိေတာ့ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာ ျဖစ္လာပါၿပီ။ အဓိကအားျဖင့္ ႏုိင္ငံတကာအျမင္မွာ ဒါဟာ အစိုးရအၾကပ္အတည္းပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီေဆြးေႏြးခန္းမွာ အေစာပိုင္းက ဆရာႀကီးက အေမရိကန္ရဲ ႔ ရပ္တည္မႈနဲ႔ စခဲ့ေတာ့ က်ေနာ္ အဲဒါကိုပဲ ျပန္ေကာက္ၿပီး နိဂံုးခ်ဳပ္ခ်င္ပါတယ္။ အေမရိကန္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ လက္ရွိ ဆက္ဆံေရးမွာ စီးပြားေရးလုပ္ခ်င္တာကိုပဲ ဦးစားေပးလြန္ေနတယ္။ အခုလို ဒီမုိကေရစီကို ဆန္႔က်င္ဟန္႔တားတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မ်က္ႏွာလႊဲခဲပစ္ လုပ္ေနတယ္။ လ်စ္လ်ဴရႈထားတယ္လို႔ဆုိရင္ မွန္ပါသလား။
Prof. David Steinberg ။ ။ ဒါဟာ သိပ္မွန္တယ္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္ေတာ့ မထင္ဘူး။ ဟုတ္ပါတယ္ က်ေနာ္ စီးပြားေရးလုပ္ခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အစိုးရနဲ႔ ျမန္မာျပည္သူေတြ ဆက္ဆံေရးကိုလည္း ထူေထာင္ခ်င္တယ္လို႔လည္း ထင္ပါတယ္။ ဒါက ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အခု က်ေနာ္တို႔က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုလို႔ ေျပာတဲ့အခါ အုပ္ခ်ုပ္ေရးပိုင္း၊ အစိုးရပိုင္း (Executive Branch) အဲဒီအေၾကာင္းကိုပဲ ေျပာေနၾကတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ကို ၾကည့္ပါ။ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ဟာ စစ္တပ္ကို အျပင္းအထန္ ေဝဖန္ပါတယ္။ ကြန္ဂရက္အမတ္တိုင္းလိုလုိဟာ တခ်ိန္မဟုတ္တခ်ိန္ စစ္တပ္ကို ဆန္႔က်င္ေဝဖန္ေနၾကတာႀကီးပါပဲ။ ဒါက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအတြက္ ခက္ခဲတဲ့အေနအထားပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ အေျခခံ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္ နားလည္းသေလာက္ ေျပာရရင္ေတာ့ ဘက္မလုိက္ေသာ၊ ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝေသာ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျဖစ္ေစခ်င္တာပါ။ အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔ ခ်စ္ခင္ရင္းႏီွးေစခ်င္တယ္။ စိတ္ဝမ္းကြဲျပားမႈမရွိ၊ ၿပိဳကြဲမယ့္အႏၱရာယ္ မရွိတဲ့ႏုိင္ငံျဖစ္ၿပီး ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္ေရးကို အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္။ အေမရိကန္မူဝါဒမွာ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္ေရးဟာ သိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို တရုတ္နဲ႔ပဲ အရင္ကလို ဆက္ၿပီး ရင္းရင္းႏွီးႏီွး ေနေစခ်င္တဲ့ သေဘာမ်ုိးလား။
Prof. David Steinberg ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တရုတ္နဲ႔ သင့္သင့္ျမတ္ျမတ္ ရွိဖို႔ကို လူတုိင္းျမင္ခ်င္ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကလည္း ျမင္ခ်င္တယ္ ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို တရုတ္က ႀကိဳးကိုင္ခ်ယ္လွယ္ေနတာကိုေတာ့ မျမင္ခ်င္ဘူးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ခင္မ်ားတုိ႔ အိမ္နီးခ်င္းႀကီးကို ခင္မ်ားတုိ႔ ေျပာင္းႏိုင္မယ္လို႔ေတာ့ ဘယ္သူမွ မေမွ်ာ္လင့္ဘူး။ တရုတ္ဟာ သိပ္အင္အားႀကီးတဲ့ ႏိုင္ငံပါ။ အတိတ္ကာလတုန္းက ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ သိပ္ေကာင္းခဲ့တာႀကီးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သိပ္ကို ေမာက္မာခဲ့ပါတယ္။ ဒါက အႏၱရာယ္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္သူ အစိုးရျဖစ္လာျဖစ္လာ NLD, ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ USDP ဘယ္သူပဲျဖစ္ျဖစ္ တရုတ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းရမယ္ဆိုတာ အားလံုးသေဘာေပါက္ၾကတယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါကို အေမရိကန္ကလည္း နားလည္းၾကပါလိမ့္မယ္။ အေမရိကန္-တရုတ္-ျမန္မာတို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ၾကမယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ / ဗီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
